So verloor Vrystaat miljoene wat dienslewering en infrastruktuur kon verbeter

In die afgelope tien jaar het die Vrystaat provinsiale regering R1,3 miljard al aan die nasionale regering terugbetaal. Dit omdat toegekende fondse  nie in die vasgestelde tydsraamwerk voltooi is nie.

Nog meer skokkend is dat ten spyte van die provinsie se haglike paaie, moes die Vrystaatde departement van polisie, paaie en vervoer meer as R89 miljoen teruggee aan die nasionale regering.

Parys Gazette het op 17 Januarie berig dat die Provinsiale Tesourie ‘n astronomiese R68,5 m se infrastruktuur projekgelde van die Ngwathe munisipaliteit teruggeëis het.

Die provinsiale tesourie het aangedui dat dit van November 2023 se billike aandeel (Equitable Shares) verhaal sou word.

Dit was dan ook inderdaad  teen die betaling aan Ngwathe op 6 November 2023 verreken, sê Vryheidsfront Plus rdl. Philip van der Merwe. Ngwathe se hoof finansiële beampte het daarna op 17 November aansoek gedoen dat die aftrekking omgekeer word, en verhaal sal word in drie paaiemente van R18,5m, R20m en R30 m in Desember 2023, Maart 2024 en Julie 2024 onderskeidelik.

Die burgemeester het klaarblyklik ook die provinsiale tesourie gaan besoek en is die Desember 2023 raadsvergadering meegedeel dat die versoek om die fondse na ‘n volgende boekjaar oor te dra, uiteindelik tog aanvaar was, sê rdl. Van der Merwe.

Die burgemeester was egter nie by die raadsvergadering teenwoordig nie, en is die inligting namens haar oorgedra. Geen bedrae is genoem nie, en kon daar nie bevestig word wat die posisie tans is nie.

Die R68,5 m was as volg saamgestel: R26,1 m uit munisipale infrastruktuur fondse, R15 m uit die Geïntegreerde Nasionale Elektrifiseringsprogram, en R27,4 m uit die Streeks Infrastruktuur toelae.

Infrastruktuur kapitaalprojekte val onder Ngwathe se Tegniese Departement en sy projekbestuurseenheid, waar daar lank reeds ‘n ernstige bestuurskrisis is.
By die toeken van fondse vir kapitale infrastruktuurprojekte, word vereis dat die projekgeld spandeer moet word binne die finansiële jaar waarin dit toegeken is.

Waar projekte weens billike redes nie deur ‘n kontrakteur binne die gegewe kontraktermyn voltooi kon word nie, kan aansoek gedoen word dat die projekgeld oorgedra word na ‘n volgende finansiële jaar.

Hoewel Ngwathe probeer het om van die projekte oor te dra, is dit afgekeur.

Die Ngwathe munisipaliteit is een van die munisipaliteite wat sit met verskeie onvoltooide projekte, grotendeels weens die onbekwaamheid van kontrakteurs wat nie na wense presteer het nie. Die probleem hiermee is dat in van die gevalle kontrakteurs betaal is, en nog fondse nou gekry sal moet word om die projekte te voltooi.

Van die onvoltooide projekte binne die Ngwathe munisipale grense sluit onder meer die voetgangerbrug by Sandersville in Heilbron in, en ‘n pad wat tussen Heilbron en Phiritona gebou moes word. So ook die werk wat by die Vredefort watersuiweringswerke gedoen moes word en die vergroting van die rioolaanleg in Vredefort.