Chroniese niersiekte (CNS) is nou die sewende grootste oorsaak van dood wêreldwyd. Met niersiekte wat meer as 10% van Suid-Afrikaners raak, worstel die land met ‘n stille, maar dodelike epidemie.

Dit is volgens Dr. Edgar Lutaaya, nefroloog en spesialisgeneesheer by Mediclinic Potchefstroom, wat sê dat niersiekte dikwels ondergediagnoseer en ondergerapporteer word.

“Die voorkoms van niersiekte in Suid-Afrika is kommerwekkend hoog en oortref die globale mediaan van 9,5%. Tog, weens uitdagings in data-insameling, kan hierdie syfers steeds onderskat word.”

Die toename in niersiektegevalle word gekoppel aan ‘n toename in nie-oordraagbare siektes, met opnames wat aandui dat Afrika suid van die Sahara die grootste las dra. Hipertensie alleen is in soveel as 55% van niersiektepasiënte in Suid-Afrika gedokumenteer, wat die dringendheid beklemtoon om hierdie kwessie aan te spreek.

“Die mees algemene risikofaktore vir niersiekte in Suid-Afrika weerspieël wêreldwye neigings, grootliks as gevolg van verstedeliking en lewenstylveranderinge,” verduidelik dr Lutaaya.

“Hipertensie en diabetes mellitus is die hoofoorsake, gevolg deur chroniese glomerulonefritiede en tubulo-interstisiële siektes. Hierdie leefstylverwante toestande word gedryf deur ongesonde dieetgewoontes, hoë soutinname en sittende lewe.”

Die rol van sout- en bloeddrukbestuur

‘n Sleutel dieetfaktor in die vordering van niersiekte is oormatige soutinname.

“Moderne Westerse diëte bevat tipies 8-10 gram sout per dag. Dit, tesame met verswakte southantering op ouderdom, dra by tot die ontwikkeling van hipertensie,” waarsku dr Lutaaya.

“Studies het getoon dat die vermindering van soutinname kan help om hipertensie te bestuur wat op sy beurt die vordering van niersiekte sal vertraag.”

Omgekeerd is lae bloeddruk nie ‘n direkte risikofaktor vir niersiekte nie, maar oormatige verlagings – hetsy weens oorbehandeling van hipertensie of trauma – kan akute nierbesering tot gevolg hê.

“Die niere het ‘n drempel om vir bloeddrukskommelings te vergoed en buitensporige lae vlakke kan nierfunksie benadeel.”

Voorkoming is die sleutel

Voorkoming van niersiekte vereis ‘n veelsydige benadering wat beide individue en gesondheidsorgverskaffers betrek.

“Vir die algemene bevolking is die aanvaarding van ‘n gesonde dieet en gereelde oefening deurslaggewende stappe,” sê dr Lutaaya.

“Vir diegene met chroniese toestande, kan die nakoming van voorgeskrewe behandelings die risiko van nierkomplikasies aansienlik verminder.”

Dr. Lutaaya beklemtoon ook die belangrikheid van vroeë mediese ingryping.

“Bewusmaking moet geprioritiseer word om vroeë betrokkenheid by primêre gesondheidsorgverskaffers aan te moedig. Dit moet gedoen word in samewerking met gemeenskapsleiers en praktisyns van tradisionele medisyne in afgeleë gemeenskappe. Vroeë sifting vir individue in gevaar is van kritieke belang vir vroeë diagnose van niersiekte en vinnige verwysing na ‘n nefroloog dra by om die vordering van niersiekte te vertraag.”

Mediclinic Suider-Afrika werk aktief daaraan om bewustheid te verhoog en vroeë opsporing van niersiekte te verbeter.

“Ons fokus op openbare bewusmakingsveldtogte wat roetine-ondersoeke vir hipertensie en diabetes aanmoedig,” sê dr Lutaaya. “Boonop betrek ons ​​algemene praktisyns en spesialiste deur middel van opvoedkundige inisiatiewe om vroeë opsporing en intervensie te verbeter.”

Vandag se Internasionale Nierbewustheidsdag dien as ‘n herinnering dat kennis mag is.

“Wêreldwyd is slegs 6% van die algemene bevolking en 10% van hoërisiko-individue bewus van hul niersiektestatus. Deur gereelde siftings te ondergaan en vroeë mediese ingryping te soek, kan Suid-Afrikaners proaktiewe stappe neem om hul risiko van niersiekte te verminder,” sluit dr Lutaaya af.